Rocznicę bitwy pod Orszą postanowiłem uczcić muzycznie. Polecam bardzo ładne pieśni białoruskie tej bitwie poświęcone. Pieśń śpiewa białoruski zespół folkowy Stary Olsa (Стары Ольса), idący w nurcie tzw. „litwinizmu”, czyli utożsamienia Białorusi z Wielkim Księstwem Litewskim (pieśń tegoż zespołu pt. Litwin). Nurt ten w pewnym stopniu jest pokrewny polskiemu nurtowi „patriotów Wielkiego Księstwa Litewskiego” (słynny list Piłsudskiego do mieszkańców dawnego WKsL). Przydałby się też taki nurt i u nas, bo wszystko to co mamy dobrego – Litwie zawdzięczamy.
„Разам гетманы свае, Гэй польскі ды літоўскі…”
– pierwsze słowa pieśni poświęconej bitwie pod Orszą (1514) wprowadzają nas w nastrój polsko-litewskiego braterstwa.
Тут палякі рушылі, Гэй з дзідамі даўгімі
Ды і гетман Радзівіл, Гэй Радзівіл быў з імі
– czytamy w wersji tekstowej. Relacja jest dość szczegółowa i stylizowana na twórczość ludową, z licznymi powtórzeniami i szczegółami, które wydają się zbędne, ale mają utrwalić wydarzenie w zbiorowej pamięci. Inna pieśń o bitwie pod Orszą w wykonaniu tego samego zespołu również ma przyjazne brzmienie i zasługuje na uznanie.
Wzruszające są też piękne ballady Miły Kirijewskiej Речь Посполита oraz Litwiny. To ostatnie bardzo bliskie mojemu sercu!
Ой дарожка доўгая да дому
За Вялікае Княства за Карону
Пераможам ворагаў спакусы
Мы ж Літвіны, Мы ж Беларусы
Spóźniony w tym świętowaniu o jeden dzień pragnę wszystkim mieszkańcom dawnej I Rzeczypospolitej złożyć serdeczne życzenia, aby każdego dnia budzili się wolni i nigdy brat na brata ręki ani głosu nawet nie podnosił.
Jakub Brodacki
